Giá mủ cao su xuống thấp, nhiều nÆ¡i xảy ra tranh chấp vá»›i dân, cây cao su dá»… đổ gãy, trồng ở nhiều vùng đất má»›i năng suất không cao... là những lý do khiến nhiều người trồng cao su khó khăn, thậm chí gần nhÆ° mất trắng.

Bão là gãy đổ la liệt

Đi qua những vÆ°Æ¡Ì€n cao su nằm doÌ£c tuyến Ä‘Æ°Æ¡Ì€ng HôÌ€ Chí Minh (nhánh Ä‘ông Ä‘i qua huyêÌ£n Bố TraÌ£ch, Quảng BiÌ€nh), nhiều tháng đầu năm vẫn có thể thấy các dấu tích của bão.

Chỉ trong vaÌ€i năm, hai cÆ¡n bão lớn laÌ€ bão số 10 năm 2013 vaÌ€ bão số 10 năm 2017 Ä‘ã quét qua khiến haÌ€ng trăm ngaÌ€n cây cao su Ä‘ang tuổi thu hoaÌ£ch biÌ£ gãy, bâÌ£t gốc. Có những thân cây vừa phuÌ£c hôÌ€i tÆ°Ì€ sau bão năm 2013 thiÌ€ Ä‘ến năm 2017 laÌ£i tiếp tuÌ£c gãy đổ.

Ông PhuÌ€ng Văn Minh, ở thiÌ£ trấn Nông TrÆ°Æ¡Ì€ng ViêÌ£t Trung, huyêÌ£n Bố TraÌ£ch, có 5ha cao su. Bão năm 2013 laÌ€m haÌ€ng trăm cây cao su ba năm tuổi gãy Ä‘ổ.

Ông Minh gắng gÆ°Æ¡Ì£ng dÆ°Ì£ng tÆ°Ì€ng gốc dâÌ£y, chÆ¡Ì€ cây moÌ£c mâÌ€m. Đến năm 2017, bão số 10 khiến hÆ¡n môÌ£t nửa số cao su của ông biÌ£ ngã raÌ£p khiến ông gần nhÆ° ngã quyÌ£.

Tỉnh Quảng Trị từng có những "thị trấn cao su", "xã cao su". Nhiều nông dân xây dá»±ng được cÆ¡ nghiệp từ cây cao su. Tuy nhiên, bão xảy ra liên tục vá»›i cường Ä‘á»™ lá»›n Ä‘ã khiến dân lãnh đủ thiệt hại.

Bà Nguyá»…n Thị Hứa, ở thị trấn Cá»­a Tùng, nói bà tích cóp vay mÆ°Æ¡Ì£n trôÌ€ng Ä‘Æ°Æ¡Ì£c gâÌ€n 2ha cao su. Tuy nhiên, vườn cây vÆ°Ì€a cho thu hoaÌ£ch Ä‘Æ°Æ¡Ì£c hÆ¡n môÌ£t năm thiÌ€ cÆ¡n bão số 10 năm 2017 đến quét sạch.

Theo chính quyêÌ€n tỉnh Quảng TriÌ£, bão quá mạnh trong khi thân cây cao su giòn nên khó chịu được sức gió.

Ông HaÌ€ Sĩ ĐôÌ€ng - phó chủ tiÌ£ch UBND tỉnh Quảng TriÌ£ - cho hay trÆ°á»›c Ä‘ây viêÌ£c quy hoaÌ£ch cây cao su theo hướng mở rôÌ£ng viÌ€ giá triÌ£ kinh tế của loaÌ£i cây naÌ€y cao, có thể cải thiêÌ£n cuôÌ£c sống cho ngÆ°Æ¡Ì€i dân. NhÆ°ng sau mấy trâÌ£n bão, tỉnh Ä‘ã chủ trÆ°Æ¡ng không phát triển thêm diêÌ£n tích cao su Ä‘ể nghiên cứu tiÌ€m loaÌ£i cây khác phuÌ€ hÆ¡Ì£p hÆ¡n với Ä‘iêÌ€u kiêÌ£n thÆ¡Ì€i tiết.

"Nếu cứ vaÌ€i năm bão lớn laÌ£i âÌ£p Ä‘ến môÌ£t lâÌ€n thiÌ€ duÌ€ cao su có giá triÌ£ lớn Ä‘ến mấy cũng không buÌ€ Ä‘Æ°Æ¡Ì£c" - ông ĐôÌ€ng nói. Ông Đồng cÅ©ng cho biết những trận bão lá»›n vài năm qua Ä‘ã khiến 5.000ha cao su của dân "bốc hÆ¡i".

Cao su trồng lấy... lá

Năm 2011, những quả đồi màu mỡ ở huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam từng được Ä‘Æ°a vào vùng chuyên canh cao su thay thế cho diện tích cây keo kém hiệu quả.

NhÆ°ng sau hÆ¡n 7 năm từ ngày trồng, giờ Ä‘ây nhiều chủ vườn ngậm đắng nuốt cay khi cây cao su trồng lên, số thì không cho mủ, chỉ thấy lá xanh tốt; số thì Ä‘ành bỏ hoang vì chi phí nuôi cây quá cao trong khi đầu ra mù mịt.

Đưa chúng tôi Ä‘i thăm vườn cao su trông chẳng khác gì khu rừng cây bụi bị bỏ hoang, bà Trần Thị Thu Nga (xã Trà Đốc, huyện Bắc Trà My) chua chát: "Tụi tui bỏ cả mấy trăm triệu vô 3ha cao su rồi nhÆ°ng toàn bá»™ vườn giờ chÆ°a được giọt mủ nào. 2/3 trong số này giờ Ä‘ành bỏ hoang, phá bỏ thì tiếc của mà giữ lại chẳng biết để làm gì".

Bà Nga nói toàn bá»™ vườn cao su của bà được trồng vào năm 2012, khi Ä‘ó huyện thông báo về triển vọng cao su, đồng thời Ä‘Æ°a ra chính sách há»— trợ cây giống.

Bỏ tiền phát dọn, bà cho hay mấy năm đầu được cán bá»™ hÆ°á»›ng dẫn quy trình chăm sóc nên cây cao su phát triển tốt nhÆ°ng tá»›i năm thứ 3, thứ 4 trở Ä‘i, tình hình bắt đầu bi quan vì năm 2015 giá mủ cao su xuống thấp.

Tình trạng èo uá»™t tÆ°Æ¡ng tá»± cÅ©ng xảy ra ở hầu hết các vườn cao su tiểu Ä‘iền (diện tích nhỏ lẻ do dân trồng) ở các vùng tập trung cao su của Quảng Nam nhÆ° PhÆ°á»›c SÆ¡n, Đông Giang, Hiệp Đức, Thăng Bình... Thậm chí các vườn cao su thuá»™c quản lý của các doanh nghiệp hai ba năm nay cÅ©ng trong tình trạng cầm cá»± vì kém hiệu quả, giá tụt xuống quá thấp.

"Tình hình giá thấp vài ba năm nay, tá»›i hôm nay thì có nhích lên chút, đạt mức 34 triệu đồng/tấn mủ nhÆ°ng chúng tôi cÅ©ng cố gắng duy trì" - ông TrÆ°Æ¡ng Thu, giám đốc Công ty MTV Cao su Quảng Nam, nói.

Cao su Tây Bắc: năng suất thấp

Khảo sát ở má»™t số vùng trồng cao su tại huyện Vân Hồ, tỉnh SÆ¡n La, bà con ở Ä‘ây cÅ©ng cho hay gần Ä‘ây cao su không cho mủ, người trồng gần nhÆ° Ä‘ã bỏ cây này.

Theo ông Hà Quyết Nghị - giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh SÆ¡n La, cây cao su Ä‘ã được Ä‘Æ°a về trồng ở SÆ¡n La từ cách Ä‘ây khoảng 10 năm và ban đầu dá»± định sẽ trồng khoảng 50.000ha.

Tuy nhiên, má»›i trồng được 6.000ha thì xuất hiện má»™t số vấn đề, nhÆ° SÆ¡n La có 4 tháng mùa lạnh, cây quang hợp yếu nên không khai thác được mủ, năng suất thấp hÆ¡n so vá»›i cao su trồng ở vùng nóng.

"Hiện nay cây ở năm thứ 7 cho 1,2 tấn mủ/ha, so vá»›i trồng các loại cây ăn quả, rau, cây có múi khác thì thu nhập từ cao su thấp hÆ¡n nhiều, chỉ bằng từ 1/4 đến 1/2" - ông Nghị cho biết.

Địa hình SÆ¡n La nhiều đồi dốc, tầng đất mỏng cÅ©ng không thuận lợi để phát triển cao su. Tuy nhiên, trả lời về việc có sai lầm hay không khi lá»±a chọn Ä‘Æ°a cao su về trồng ở SÆ¡n La, ông Nghị cho rằng các bên khảo sát, trong 180.000ha ở SÆ¡n La, Ä‘ã lá»±a chọn 50.000ha có thể trồng cao su và má»›i trồng 6.000ha, Ä‘ó không phải là vá»™i vàng mà có tìm hiểu, quy hoạch hẳn hoi!

Tại tỉnh Lào Cai, ông Nguyá»…n Anh Tuấn, giám đốc Sở NN&PTNT, cÅ©ng cho hay năm 2010 giá cao su đạt mức 5.000 USD/tấn, sau này giảm mạnh, có lúc chÆ°a đến 1.000 USD/tấn.

Trong khi Ä‘ó, ông Tuấn thừa nhận thu nhập phải trên 3.000 USD/tấn má»›i đảm bảo có lợi nhuận vì ở Lào Cai mật Ä‘á»™ trồng thÆ°a, phải trèo Ä‘èo lá»™i suối má»›i thu hoạch được.

Trong khi ở Dầu Tiếng (Bình DÆ°Æ¡ng) giá cao su là 2.000 USD/tấn Ä‘ã có lợi nhuận. Ông Tuấn phân trần: "Chúng tôi vẫn xác định cao su là cây Ä‘a mục Ä‘ích, vừa phủ xanh đất trống đồi trọc, vừa lấy mủ. Sau này hết niên hạn thì thành cây lấy gá»—"...

Theo Thái Bá DÅ©ng - Lan Anh - Trần Mai - Quốc Nam

(Tuổi trẻ)