Giá má»§ cao su xuống thấp, nhiá»u nÆ¡i xảy ra tranh chấp vá»›i dân, cây cao su dá»… đổ gãy, trồng ở nhiá»u vùng đất má»›i năng suất không cao... là những lý do khiến nhiá»u ngưá»i trồng cao su khó khăn, tháºm chí gần như mất trắng.
Bão là gãy đổ la liệt
Äi qua những vườn cao su nằm doÌ£c tuyêÌn đường HôÌ€ ChiÌ Minh (nhaÌnh Ä‘ông Ä‘i qua huyêÌ£n BôÌ TraÌ£ch, Quảng BiÌ€nh), nhiá»u tháng đầu năm vẫn có thể thấy các dâÌu tiÌch của bão.
Chỉ trong vaÌ€i năm, hai cÆ¡n bão lÆ¡Ìn laÌ€ bão sôÌ 10 năm 2013 vaÌ€ bão sôÌ 10 năm 2017 Ä‘ã queÌt qua khiêÌn haÌ€ng trăm ngaÌ€n cây cao su Ä‘ang tuổi thu hoaÌ£ch biÌ£ gãy, bâÌ£t gôÌc. CoÌ những thân cây vừa phuÌ£c hôÌ€i từ sau bão năm 2013 thiÌ€ Ä‘êÌn năm 2017 laÌ£i tiêÌp tuÌ£c gãy đổ.
Ông PhuÌ€ng Văn Minh, ở thiÌ£ trâÌn Nông Trường ViêÌ£t Trung, huyêÌ£n BôÌ TraÌ£ch, coÌ 5ha cao su. Bão năm 2013 laÌ€m haÌ€ng trăm cây cao su ba năm tuổi gãy Ä‘ổ.
Ông Minh găÌng gượng dựng từng gôÌc dâÌ£y, chờ cây moÌ£c mâÌ€m. ÄêÌn năm 2017, bão sôÌ 10 khiến hÆ¡n môÌ£t nửa sôÌ cao su của ông biÌ£ ngã raÌ£p khiến ông gần như ngã quyÌ£.
Tỉnh Quảng Trị từng có những "thị trấn cao su", "xã cao su". Nhiá»u nông dân xây dá»±ng được cÆ¡ nghiệp từ cây cao su. Tuy nhiên, bão xảy ra liên tục vá»›i cưá»ng độ lá»›n Ä‘ã khiến dân lãnh đủ thiệt hại.
Bà Nguyá»…n Thị Hứa, ở thị trấn Cá»a Tùng, nói bà tiÌch coÌp vay mượn trôÌ€ng được gâÌ€n 2ha cao su. Tuy nhiên, vưá»n cây vừa cho thu hoaÌ£ch được hÆ¡n môÌ£t năm thiÌ€ cÆ¡n bão sôÌ 10 năm 2017 đến quét sạch.
Theo chiÌnh quyêÌ€n tỉnh Quảng TriÌ£, bão quá mạnh trong khi thân cây cao su giòn nên khó chịu được sức gió.
Ông HaÌ€ Sĩ ÄôÌ€ng - phoÌ chủ tiÌ£ch UBND tỉnh Quảng TriÌ£ - cho hay trước Ä‘ây viêÌ£c quy hoaÌ£ch cây cao su theo hươÌng mở rôÌ£ng viÌ€ giaÌ triÌ£ kinh têÌ của loaÌ£i cây naÌ€y cao, có thể cải thiêÌ£n cuôÌ£c sôÌng cho người dân. Nhưng sau mâÌy trâÌ£n bão, tỉnh Ä‘ã chủ trương không phaÌt triển thêm diêÌ£n tiÌch cao su Ä‘ể nghiên cưÌu tiÌ€m loaÌ£i cây khaÌc phuÌ€ hợp hÆ¡n vÆ¡Ìi Ä‘iêÌ€u kiêÌ£n thời tiêÌt.
"NêÌu cÆ°Ì vaÌ€i năm bão lÆ¡Ìn laÌ£i âÌ£p Ä‘êÌn môÌ£t lâÌ€n thiÌ€ duÌ€ cao su coÌ giaÌ triÌ£ lÆ¡Ìn Ä‘êÌn mâÌy cũng không buÌ€ được" - ông ÄôÌ€ng noÌi. Ông Äồng cÅ©ng cho biết những tráºn bão lá»›n vài năm qua Ä‘ã khiến 5.000ha cao su cá»§a dân "bốc hÆ¡i".
Cao su trồng lấy... lá
Năm 2011, những quả đồi màu mỡ ở huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam từng được đưa vào vùng chuyên canh cao su thay thế cho diện tích cây keo kém hiệu quả.
Nhưng sau hÆ¡n 7 năm từ ngày trồng, giá» Ä‘ây nhiá»u chá»§ vưá»n ngáºm đắng nuốt cay khi cây cao su trồng lên, số thì không cho má»§, chỉ thấy lá xanh tốt; số thì Ä‘ành bá» hoang vì chi phí nuôi cây quá cao trong khi đầu ra mù mịt.
ÄÆ°a chúng tôi Ä‘i thăm vưá»n cao su trông chẳng khác gì khu rừng cây bụi bị bá» hoang, bà Trần Thị Thu Nga (xã Trà Äốc, huyện Bắc Trà My) chua chát: "Tụi tui bá» cả mấy trăm triệu vô 3ha cao su rồi nhưng toàn bá»™ vưá»n giá» chưa được giá»t má»§ nào. 2/3 trong số này giá» Ä‘ành bá» hoang, phá bá» thì tiếc cá»§a mà giữ lại chẳng biết để làm gì".
Bà Nga nói toàn bá»™ vưá»n cao su cá»§a bà được trồng vào năm 2012, khi Ä‘ó huyện thông báo vá» triển vá»ng cao su, đồng thá»i đưa ra chính sách há»— trợ cây giống.
Bá» tiá»n phát dá»n, bà cho hay mấy năm đầu được cán bá»™ hướng dẫn quy trình chăm sóc nên cây cao su phát triển tốt nhưng tá»›i năm thứ 3, thứ 4 trở Ä‘i, tình hình bắt đầu bi quan vì năm 2015 giá má»§ cao su xuống thấp.
Tình trạng èo uá»™t tương tá»± cÅ©ng xảy ra ở hầu hết các vưá»n cao su tiểu Ä‘iá»n (diện tích nhá» lẻ do dân trồng) ở các vùng táºp trung cao su cá»§a Quảng Nam như Phước SÆ¡n, Äông Giang, Hiệp Äức, Thăng Bình... Tháºm chí các vưá»n cao su thuá»™c quản lý cá»§a các doanh nghiệp hai ba năm nay cÅ©ng trong tình trạng cầm cá»± vì kém hiệu quả, giá tụt xuống quá thấp.
"Tình hình giá thấp vài ba năm nay, tá»›i hôm nay thì có nhích lên chút, đạt mức 34 triệu đồng/tấn má»§ nhưng chúng tôi cÅ©ng cố gắng duy trì" - ông Trương Thu, giám đốc Công ty MTV Cao su Quảng Nam, nói.
Cao su Tây Bắc: năng suất thấp
Khảo sát ở má»™t số vùng trồng cao su tại huyện Vân Hồ, tỉnh SÆ¡n La, bà con ở Ä‘ây cÅ©ng cho hay gần Ä‘ây cao su không cho má»§, ngưá»i trồng gần như Ä‘ã bá» cây này.
Theo ông Hà Quyết Nghị - giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh SÆ¡n La, cây cao su Ä‘ã được đưa vá» trồng ở SÆ¡n La từ cách Ä‘ây khoảng 10 năm và ban đầu dá»± định sẽ trồng khoảng 50.000ha.
Tuy nhiên, má»›i trồng được 6.000ha thì xuất hiện má»™t số vấn Ä‘á», như SÆ¡n La có 4 tháng mùa lạnh, cây quang hợp yếu nên không khai thác được má»§, năng suất thấp hÆ¡n so vá»›i cao su trồng ở vùng nóng.
"Hiện nay cây ở năm thứ 7 cho 1,2 tấn má»§/ha, so vá»›i trồng các loại cây ăn quả, rau, cây có múi khác thì thu nháºp từ cao su thấp hÆ¡n nhiá»u, chỉ bằng từ 1/4 đến 1/2" - ông Nghị cho biết.
Äịa hình SÆ¡n La nhiá»u đồi dốc, tầng đất má»ng cÅ©ng không thuáºn lợi để phát triển cao su. Tuy nhiên, trả lá»i vá» việc có sai lầm hay không khi lá»±a chá»n đưa cao su vá» trồng ở SÆ¡n La, ông Nghị cho rằng các bên khảo sát, trong 180.000ha ở SÆ¡n La, Ä‘ã lá»±a chá»n 50.000ha có thể trồng cao su và má»›i trồng 6.000ha, Ä‘ó không phải là vá»™i vàng mà có tìm hiểu, quy hoạch hẳn hoi!
Tại tỉnh Lào Cai, ông Nguyá»…n Anh Tuấn, giám đốc Sở NN&PTNT, cÅ©ng cho hay năm 2010 giá cao su đạt mức 5.000 USD/tấn, sau này giảm mạnh, có lúc chưa đến 1.000 USD/tấn.
Trong khi Ä‘ó, ông Tuấn thừa nháºn thu nháºp phải trên 3.000 USD/tấn má»›i đảm bảo có lợi nhuáºn vì ở Lào Cai máºt độ trồng thưa, phải trèo Ä‘èo lá»™i suối má»›i thu hoạch được.
Trong khi ở Dầu Tiếng (Bình Dương) giá cao su là 2.000 USD/tấn Ä‘ã có lợi nhuáºn. Ông Tuấn phân trần: "Chúng tôi vẫn xác định cao su là cây Ä‘a mục Ä‘ích, vừa phá»§ xanh đất trống đồi trá»c, vừa lấy má»§. Sau này hết niên hạn thì thành cây lấy gá»—"...
Theo Thái Bá DÅ©ng - Lan Anh - Trần Mai - Quốc Nam
(Tuổi trẻ)