BêÌ£nh xuất hiêÌ£n ở nước ta tÆ°Ì€ khoảng giữa năm 1999, sau Ä‘ó không phát triển maÌ£nh nên ít Ä‘Æ°Æ¡Ì£c chú ý. Năm 2010, bệnh Ä‘ã bôÌ£c phát gây haÌ£i nặng haÌ€ng chuÌ£c ngaÌ€n ha cao su ở Tây Ninh, BiÌ€nh DÆ°Æ¡ng, BiÌ€nh Phước… HiêÌ£n nay bêÌ£nh Ä‘Æ°Æ¡Ì£c coi laÌ€ môÌ£t trong vaÌ€i loaÌ£i bêÌ£nh nguy hiểm số môÌ£t trên cây cao su ở nước ta. Đây laÌ€ môÌ£t bêÌ£nh khá mới Ä‘ối với baÌ€ con, nên nhiêÌ€u ngÆ°Æ¡Ì€i tỏ ra lúng túng.

BêÌ£nh thÆ°Æ¡Ì€ng gây haÌ£i nặng những vÆ°Æ¡Ì€n cao su Ä‘ã khép tán trở Ä‘i, trên các doÌ€ng cao su vô tính (đặc biêÌ£t laÌ€ RRIV4) vaÌ€ trong Ä‘iêÌ€u kiêÌ£n thÆ¡Ì€i tiết Ä‘ang tÆ°Ì€ mÆ°a chuyển sang nắng haÌ£n... BêÌ£nh laÌ€m ruÌ£ng lá, chết chôÌ€i vaÌ€ nếu nặng có thể laÌ€m chết tÆ°Ì€ng caÌ€nh hoặc chết cả cây.

Trên lá: Vết bêÌ£nh mâÌ€u Ä‘en, có hiÌ€nh daÌ£ng xÆ°Æ¡ng cá doÌ£c theo gân lá. Nếu gặp Ä‘iêÌ€u kiêÌ£n thuâÌ£n lÆ¡Ì£i các vết lan rôÌ£ng dâÌ€n, cuối cuÌ€ng lá chuyển sang mâÌ€u vaÌ€ng cam vaÌ€ ruÌ£ng tÆ°Ì€ng lá chét. Trên lá non, vết bêÌ£nh có hiÌ€nh troÌ€n, mâÌ€u xám Ä‘ến nâu với quâÌ€ng vaÌ€ng xung quanh, taÌ£i trung tâm vết bêÌ£nh Ä‘ôi khi lá biÌ£ thủng thaÌ€nh lỗ. Nếu nặng lá sẽ biÌ£ biến daÌ£ng vaÌ€ ruÌ£ng.

Trên chôÌ€i non vaÌ€ cuống lá: Có các vết nứt doÌ£c hiÌ€nh thoi daÌ€i vaÌ€i mm, mủ xiÌ€, sau Ä‘ó hóa Ä‘en (trên chôÌ€i non vết nứt có thể daÌ€i tới 20mm) gây chết chôÌ€i, Ä‘ôi khi chết cả caÌ€nh, cả cây. Nếu cuống lá biÌ£ haÌ£i, toaÌ€n bôÌ£ lá chét có thể biÌ£ ruÌ£ng ngay khi phiến lá coÌ€n xanh, chÆ°a có biểu hiêÌ£n biÌ£ bêÌ£nh.

Trong quá triÌ€nh ký sinh, nấm coÌ€n tiết ra chất Ä‘ôÌ£c (CC toxin) hÆ¡Ì£p chất naÌ€y rất Ä‘ôÌ£c cho cây cao su, nên chỉ câÌ€n môÌ£t vết bêÌ£nh nhỏ trên gân chính cũng Ä‘ủ gây ruÌ£ng lá.

Để haÌ£n chế tác haÌ£i của bêÌ£nh, có thể áp duÌ£ng kết hÆ¡Ì£p môÌ£t số biêÌ£n pháp sau Ä‘ây:

- Không trôÌ€ng các doÌ€ng vô tính mẫn cảm với bêÌ£nh nhÆ° RRIV4, RRIC 103, RRIC 104…

- Thu gom saÌ£ch sẽ lá bêÌ£nh ruÌ£ng trên mặt Ä‘ất, Ä‘Æ°a xuống hố, rải vôi chôn hoặc Ä‘ốt. CÆ°a bỏ caÌ€nh biÌ£ bêÌ£nh chết, Ä‘Æ°a ra khỏi vÆ°Æ¡Ì€n tiêu hủy Ä‘ể haÌ£n chế bêÌ£nh lây lan.

- Tăng cÆ°Æ¡Ì€ng phân bón, bón cân Ä‘ối giữa Ä‘aÌ£m, lân vaÌ€ kali. Những vÆ°Æ¡Ì€n biÌ£ bêÌ£nh, nên giảm bớt Ä‘aÌ£m, tăng thêm 25% phân kali (so với quy triÌ€nh) Ä‘ể tăng sức chống đỡ bêÌ£nh cho cây.

- Những cây biÌ£ haÌ£i nheÌ£, nên giảm cÆ°Æ¡Ì€ng Ä‘ôÌ£ caÌ£o, chuyển tÆ°Ì€ chế Ä‘ôÌ£ caÌ£o D2 sang D3 (1 ngaÌ€y caÌ£o 2 ngaÌ€y nghỉ). Nếu biÌ£ nặng, nên ngÆ°ng caÌ£o hoaÌ€n toaÌ€n Ä‘ể dưỡng cây.

- Phải kiểm tra vÆ°Æ¡Ì€n cao su thÆ°Æ¡Ì€ng xuyên (đặc biêÌ£t laÌ€ thÆ¡Ì€i gian Ä‘ang tÆ°Ì€ mÆ°a kéo daÌ€i sau Ä‘ó nắng nóng trở laÌ£i) Ä‘ể phát hiêÌ£n sớm vaÌ€ phun thuốc phoÌ€ng triÌ£ bêÌ£nh kiÌ£p thÆ¡Ì€i ngay khi bêÌ£nh mới chớm xuất hiêÌ£n.

Để haÌ£n chế tác haÌ£i của bêÌ£nh, vÆ°Ì€a qua môÌ£t số Chi cuÌ£c BVTV Ä‘ã tiến haÌ€nh thí nghiêÌ£m tiÌ€m loaÌ£i thuốc có hiêÌ£u quả. Sau Ä‘ây laÌ€ môÌ£t số Ä‘êÌ€ nghiÌ£ của các cÆ¡ quan naÌ€y:

- Chi cuÌ£c BVTV BiÌ€nh DÆ°Æ¡ng Ä‘êÌ€ nghiÌ£: DuÌ€ng 1,5 lít thuốc Carbenzim 500FL côÌ£ng với 2,5 lít thuốc Saizole 5SC vaÌ€ 2 lít dâÌ€u khoáng SK Enspray 99EC, pha trong 1.000 lít nước xiÌ£t cho 1 ha.

- Chi cuÌ£c BVTV tỉnh BRVT Ä‘êÌ€ nghiÌ£: DuÌ€ng 2 lít thuốc Carbenzim 500FL côÌ£ng với 2,5 lít thuốc Saizole 5SC vaÌ€ 2 lít dâÌ€u khoáng SK Enspray 99EC, pha trong 1.000 lít nước xiÌ£t cho 1 ha.

- CuÌ£c BVTV khuyến cáo sử duÌ£ng những thuốc có hoaÌ£t chất Hexaconazole (Saizole 5SC nằm trong nhóm naÌ€y), hoặc hỗn hÆ¡Ì£p những thuốc có hoaÌ£t chất Hexaconazole với thuốc có hoaÌ£t chất Carbendazim (Carbenzim 500FL nằm trong nhóm naÌ€y) Ä‘ể phun xiÌ£t.

Khi sử duÌ£ng thuốc baÌ€ con câÌ€n lÆ°u ý:

- Phải phun ướt Ä‘êÌ€u mặt dưới của lá. Nếu nặng phải phun vaÌ€i lâÌ€n, cách nhau 7-10 ngaÌ€y, cho Ä‘ến khi bêÌ£nh ngÆ°ng phát triển.

- Nên vâÌ£n Ä‘ôÌ£ng nhiêÌ€u chủ vÆ°Æ¡Ì€n cuÌ€ng phun Ä‘ôÌ€ng loaÌ£t trên diêÌ£n rôÌ£ng, Ä‘ể haÌ£n chế bêÌ£nh tÆ°Ì€ ruôÌ£ng không phun lây lan sang ruôÌ£ng Ä‘ã phun.

- Phải duÌ€ng những loaÌ£i máy phun có áp lÆ°Ì£c cao, phun tÆ¡i sÆ°Æ¡ng vaÌ€ Ä‘Æ°a Ä‘Æ°Æ¡Ì£c thuốc lên tâÌ£n ngoÌ£n của cây Ä‘ể thuốc tiếp xúc Ä‘Æ°Æ¡Ì£c với các bôÌ£ phâÌ£n biÌ£ bêÌ£nh.

Nguyá»…n Danh Vàn

(Báo NNVN)